Hoe zeg je dat aan kinderen zonder hen bang te maken of pijn te doen? Kan je hen wapenen tegen verdriet? Hoe bereid je hen voor op het afscheid van een geliefde? De Deense schrijver Glenn Ringtved vond geen antwoord op die vragen. Toen zijn moeder, de oma van zijn kinderen, te horen kreeg dat ze terminaal ziek was. En afscheid moest nemen. Zij van de kinderen en de kinderen van haar.

Maar Glenn zocht een troostend antwoord en schreef er dan maar zelf een kinderboek over, een warme meditatie eigenlijk over leven en dood.

De titel Cry, Heart, but never break (het boek is jammer genoeg nog niet in het Nederlands verschenen) verwijst naar wat zijn moeder hem voor haar dood vertelde. Omdat ze wilde dat hij het verdriet van de kinderen zou toelaten. Zodat ze het zouden omarmen en een warme plaats geven in hun jonge leventjes.

Ringtved plaatst zich met deze parel in een Scandinavische traditie van steengoede, diepmenselijke kinderboeken. En treedt daarmee in de voetsporen van Astrid Lindgren, Sven Nordqvist (Opa Pettson en Findus) en Sun Axelsson (Het mooiste verhaal) bijvoorbeeld. Onze kinderen waren dol op die boeken.

En weer was het Maria Popova van http://www.brainpickings.org die dit mooie boek  in haar blogetalage plaatste.

Het is het verhaal van vier kinderen die samen met hun oma in een klein, maar gezellig huisje wonen. Maar oma is heel erg ziek en dus komt Dood langs om haar te halen. Van bij het begin wordt hij getekend als een getormenteerde maar tedere Dood. Om de kinderen enigszins te sparen, laat hij zijn zeis zelfs buiten staan. De kinderen zijn uiteraard heel verdrietig en bedenken een plan. Omdat ze geloven dat Dood alleen ’s nachts kan toeslaan, besluiten ze zijn koffiekop de hele nacht bij te vullen zodat hij zijn missie gewoon niet kan uitvoeren. Opdat hij, als de ochtend valt, weer moet vertrekken zonder oma. De kleinste begrijpt niets van de hele situatie en aan de koffietafel legt ze haar kleine hand op de koude hand van Dood. Ze kijkt hem recht in de ogen en vraagt hem op de man af waarom oma mee moet. Dood is er het hart van in dat hij de kinderen verdriet doet en probeert het hen uit te leggen:

“Some people say Death’s heart is as dead and black as a piece of coal, but that is not true; beneath his inky cloak Death’s heart is as red as the most beautiful sunset and beats with a great love of life.”

Hij praat met de kinderen, filosofeert met hen over leven en dood:

“What would life be worth if there were no death? Who would enjoy the sun if it never rained?Who would yearn for the day if there were no night? ” 

En dan vertelt hij hen een verhaal. Over Sorrow en Grief, twee sombere broers die in een somber dal wonen en nooit opkijken naar de schaduwen over de heuvels. En over Joy en Delight, de zussen die achter die schaduwen wonen en gelukkig zijn. Die wel oog hebben voor de wereld rondom, maar voelen dat ze iets missen. De kleinste begrijpt het: de broers en de zussen worden verliefd op elkaar. Tegenpolen die toch niet zonder mekaar kunnen. Die mekaar aanvullen tot harmonie. En zo is het ook met leven en dood, zegt Dood.

Aan het eind lijken de kinderen iets van het mysterie begrepen te hebben en als ze even later het raam van oma’s kamer horen open waaien, weten ze dat haar ziel is weggevlogen. Dood heeft zijn missie volbracht, maar voor hij vertrekt, geeft hij hen nog een wijze raad mee:

“Cry, heart, but never break.  Let your tears of grief and sadness help begin a new life.”

En het boek eindigt geruststellend, want elke keer als de kinderen later het raam openen, denken ze aan hun oma. En elke keer dat de bries langs hun wangen strijkt, voelen ze haar hand. En dat voelt goed. Heel goed.

Glenn Ringtved en Charlotte Pardi, Cry, Heart, but never break.