Some people feel the rain. Others just get wet.
Bob Marley
Beelddenken. Denken in beelden. Veel beelden. Soms te veel beelden. Zoals het beeld van die poster bij Ikea. Met die exotische hangbrug over een rivier op een mistige dag. Het is het geknipte openingsbeeld voor deze blogpost. Eéntje over de mist die de kwalitatieve burn-out genereerde en de link met HSP.
Ik had geen kwantitatieve, maar een kwalitatieve burn-out, zegt men. Want niet de hoeveelheid werk was de oorzaak van de rook om mijn hoofd – ik had niet te veel werk -, maar wel de groeiende kloof tussen wie ik was/ben en mijn werkomgeving. De tonnen energie die verloren gingen om de kloof te blijven overbruggen, om toch te blijven samenwerken.
Voor mij leek de brug naar de overkant langer en langer te worden, de kloof dieper, de hoogtevrees erger. Een deel van mijn energie viel mondjesmaat tussen de planken van de brug naar beneden en stroomde weg, mee met het water van de rivier. Het andere deel werd weggezogen door de boom aan de overkant. En ik, ik hing in de touwen zonder. Omgeven door een dikke mist.
Het zou natuurlijk al te makkelijk zijn om alleen de boom aan de overkant zwart te schilderen. Dat doe ik niet. Want ik heb me onderweg ik-weet-niet-hoe-vaak afgevraagd wat er mis was met mij. Proberen te begrijpen waarom ik blijkbaar de enige was met last. Waarom ik daar alleen op die lange en hoge hangbrug wiebelde en niet meer verder kon. Niet verder durfde en helemaal verkrampte. Panikeerde en hyperventileerde. En ik een time-out en de hulp van de stresstherapeute nodig had om naar de kant terug te keren. Naar de veilige kant. Zij zette me op het spoor van HSP, toen ze me vroeg hoe je het woord ‘arousal’ het best zou vertalen en ik iets suggereerde in de zin van ‘altijd op scherp staan’.
Ik ging erover lezen. Bij pionier Elaine N. Aron, bij professor Elke Van Hoof, bij auteur Antoine van Staveren en bij bore-out coach Frouke Vermeulen. Ik deed de HSP-zelftest van Aron en slaagde. 18 van de 23 vragen met een ja beantwoord en dan zit je middenin het HSP-vak.
Voor wie zich bij die afkorting niet zo veel kan voorstellen : HSP staat voor Highly Sensitive Person(ality) of Hoog Sensitieve Persoon(lijkheid). Een beetje een “ik-voel-meer-dan-jij verhaal” (niet te verwarren met het ik-voel-me-meer-dan-jij verhaal), als je wil, maar dat is wat kort door de bocht.
Eigenlijk betekent het dat je meer dan gemiddeld interne en externe prikkels waarneemt en dat die waarnemingen sterker, subtieler en gedetailleerder zijn en binnenkomen dan gemiddeld. Omdat je zenuwstelsel anders bedraad is en je zintuigen, je tentakels bijna altijd op scherp staan. Zelden niet in “arousal”-modus zitten. Omdat de filter niet goed, niet selectief genoeg werkt. Omdat er daardoor eigenlijk te veel prikkels doorstromen en je hersenen dus meer moeten verwerken, waardoor je sneller in overdrive gaat dan iemand die niet HSP is. En als je daarnaast ook introvert bent, heb je ook meer solo-tijd nodig om te ont-laden. Zou je regelmatig moeten kunnen wegduiken van drukte en lawaai.
Prikkels, dat zijn 1001 dingen, de hele dag door. Tactiele sensaties, aanrakingen, geuren, kleuren, licht, geluid, smaken … waarop je heviger reageert dan gemiddeld, dan ‘normaal’ is. Beelden. Pijnervaringen. Subtiele nuances in lichaamstaal en stemmingen van anderen. Onvrede van anderen en onuitgesproken frustraties of verwijten die je aanvoelt. Sferen die je registreert en opneemt. Of meer details zien. Sneller schrikken of opgeschrikt worden. Sneller sluimerende conflicten of onderhuidse spanningen aanvoelen. Meerdere dingen tegelijk opmerken en naar binnen werken. Te veel gevoelens voelen. Dieper en intenser dan gemiddeld. Zowel in de hoogte als in de laagte. En niet alleen wat je zelf voelt, maar ook wat je bij een ander ziet, wat die ander misschien voelt . Dàt voelen, soms zelf overnemen en willen begrijpen. Het willen weten en er ook iets aan willen doen. Oplossingen bedenken. Creatief zijn. Verantwoordelijkheid opnemen voor dingen waarvoor je eigenlijk niet verantwoordelijk bent. Zorgen voor de ander ten koste van zelfzorg. Te veel nadenken over wat iemand zegt of niet zegt, doet of niet doet en dan gaan malen. Piekeren. Tobben. Dubben. Waken in plaats van slapen. Het zijn dingen die in bijna alle literatuur over HSP terugkomen. Soms letterlijk, soms anders verwoord.
Zoveel waarnemen, daarover denken en daarbij voelen dat anderen zich afvragen of je wel normaal bent. Dat ze vinden dat je overdrijft. De dingen opblaast en uitvergroot. Spoken ziet die er (nog) niet zijn. Dat je lastig en moeilijk doet. Tegendraads bent. Dat je je aanstelt. Dat je te veel mekkert of doorboomt. Niet aflaat. Dat je te lang blijft hangen in verdriet of negatieve gedachten. Te emotioneel of intuïtief reageert. Te veeleisend bent. Te veel voor- of achteruit kijkt. Te …
HSP is altijd een verhaal van te veel “te’s”, van “meer dan gemiddeld”. En dus zeker ook het verhaal van “meer dan goed voor je is”. Want doordat je hersenen meer informatie te verwerken krijgen, moeten ze ook sneller werken en/of langer actief blijven. Hebben ze meer energie en/of tijd nodig. Krijgen ze minder rust dan gemiddeld. Raken ze sneller overprikkeld dan gemiddeld. Hebben ze dus eigenlijk meer rust nodig dan gemiddeld … Rust die ze niet krijgen.
Een vicieuze cirkel dus. En bijgevolg is het niet onlogisch dat HSP’ers meer vatbaar zijn voor stressgerelateerde aandoeningen. Voor chronische stress. Makkelijker burn-out of bore-out geraken. Over hun grenzen gaan. Te veel’ buitenstebinnen’ leven, las ik ergens. En daarom ook meer tijd nodig hebben om te herstellen.
Dat bij jezelf herkennen en dat ook aanvaarden is belangrijk. Dat én de wetenschap dat HSP geen stoornis is, maar een persoonlijkheidskenmerk. Dat je bijgevolg als een last maar ook als een talent kan bekijken. En met talenten kan je aan de slag. Moet je mee aan de slag. Om een uiteindelijk positief verhaal te schrijven. Op voorwaarde dat je omgeving het ook zo ziet. Als de werkplek bijvoorbeeld voldoende oog heeft voor en oor heeft naar die talentzijde. Dan hoeft een HSP’er geen ‘overgevoelige lastpost’ meer te zijn. Dan is de kans dat die burn-out geraakt weer wat kleiner geworden.
annasblogeenjaarertussenuit.com 
Mooi geschreven en grotendeels herkenbaar. Ik zie het als een talent met neveneffecten. Al zou ik zo een post kunnen schrijven waarom fulltime thuis blijven met kleine kindjes niet ideaal is voor hsp’ers (of toch niet met beperkte middelen, geen sociaal vangnet, gevoelige en luide kindjes en zo’n 10u per dag zonder andere volwassene -vorige zomer was hard)
LikeGeliked door 2 people
Een talent met neveneffecten … knap gevonden.
LikeGeliked door 1 persoon
Dit raakt een gevoelige snaar bij mij. Al een tijdje vermoed ik dat ik ook wel eens hoogsensitief zou kunnen zijn, maar de drempel om daar dan effectief iets aan te doen, is voor mij behoorlijk hoog. Ik werk ook in een omgeving waar men voor zo’n zaken niet open staat en ik raar bekeken zou worden als ik erover zou praten. Ook bij ons thuis wordt er over zo’n zaken niet gesproken. Niet zeuren en gewoon verder doen. Maar ik merk dat ik al een paar jaar niet meer zo gemakkelijk verder doe. Ik kan niet zo goed tegen stress, ik kan niet goed tegen verandering, ik heb enorm gevoelige zintuigen, mijn empathie is soms meer een vloek dan een zegen (soms neem ik een stemming die ergens hangt, zo maar over), ik voel me soms zwak omdat ik na een drukke dag vooral rust om me heen wil en geen lawaai en avondjes op café, … Ik heb de test van Aron gedaan en haal 18. En dan ben ik nog streng geweest, want eigenlijk kon ik me bijna in elke stelling vinden… Dus ja, de kans is groot dat ik hoogsensitief ben. Ik weet alleen niet zo goed wat ik daar nu mee moet aanvangen :-/.
LikeGeliked door 1 persoon
Wat voor mij werkt / werkte: lunch eten buiten of alleen in de auto, niet in de drukke leraarskamer. Alleen gaan wandelen. Iemand die je erop wijst dat je weer “bezig” bent. Gesprekken onder vier ogen. Half-time gaan werken. Lezen …
LikeGeliked door 1 persoon
Ik denk niet dat je daar iets mee moet aanvangen, het kan gewoon helpen om je leven in te richten op een voor jou haalbare manier en om te verklaren en mogelijk ook aanvaarden wat er aan de hand is.
LikeGeliked door 2 people
Lijkt me heavy, ik ondervind wel ik mijn eigen omgeving dat het meer en meer voorkomt! Maar ook dat niet alle mensen begrip hebben, misschien door onwetendheid of hulpeloosheid.
Ik hoop dat je rustpunten kan vinden voor jezelf!
Liefs!
LikeGeliked door 1 persoon
Mooi geschreven. Dank je voor de duidelijke uitleg
LikeGeliked door 1 persoon
☺
LikeGeliked door 1 persoon
Goed stukje dat beschrijft hoe het is.
LikeGeliked door 1 persoon
Fijn dat het voor sommigen hier herkenbaar is.
LikeLike
🙂
LikeGeliked door 1 persoon
Uiteraard heel herkenbaar – het leven is hier een worsteling, zonder burn-out echter, wel met heel veel pijnklachten en een zware uitputting. Maar ik merk dat ik goed ben ik wat ik doe door mijn HSP. Ik voel aan wat er aan de hand is en weet ook wat ik er aan kan doen. En als ik in die gelegenheid ben, ben ik op mijn best.
LikeGeliked door 2 people
Zo zou het altijd moeten zijn, hè.
LikeGeliked door 1 persoon
Maar dan zonder pijn en vermoeidheid :).
LikeGeliked door 1 persoon
Uiteraard. ☺
LikeLike
Erg herkenbaar, goed omschreven. Bij mij komt het ook weer anders binnen nog door de adhd en Asperger’s. Maar die extra prikkels kunnen je inderdaad zo beheersen. Het uitleggen ervan vind ik moeilijk, maar jouw woorden geven het zeker goed weer! Bedankt dat je dit met ons wilde delen. 🌷 LW
LikeGeliked door 1 persoon
Graag gedaan. Dankjewel. Ja, in combinatie met adhd en Asperger is het nog een veel complexer verhaal, hè.
LikeGeliked door 1 persoon
Ja dat is het zeker! Soms zou ik zo graag een filter willen hebben die even wat prikkels zou opvangen of in ieder geval goed verwerken. Misschien eens ook wat over schrijven, bedankt nogmaals voor jouw mooie uitleg.
LikeGeliked door 1 persoon
De dag dat je begrijpt wat hoogsensitiviteit is en wat het met je doet, ben je al een goede eind op weg om er het positieve uit te halen. Dat is wat ik alvast geloof en ervaar! Liefs, Mamaladylicious
LikeGeliked door 1 persoon
Ik behaalde 21 op de test van Elaine Aron.
Voor mij is het heel erg moeilijk om het als een talent te zien. Ik ervaar het jammer genoeg meer en meer als een ‘vloek’.
Je hebt dit prachtig ge(be)schreven. Ik heb zelfs sommige alinea’s twee keer gelezen. Allemaal zo herkenbaar. En voor wie niet weet wat HSP is, kon dit niet duidelijker zijn. Mooi verwoord. Toch jammer (althans dat gevoel heb ik toch), dat het niet ernstig genomen wordt door niet-HSPers.
LikeGeliked door 1 persoon
Warm, openhartig en boeiend geschreven. Dankzij jouw hoge sensitiviteit schrijf je prachtige verhalen. Omarm het, aanvaard het, gebruik het… Waren er maar meer mensen met HSP, de wereld zou er een stuk mooier van worden.
LikeGeliked door 1 persoon
Wat een compliment! 😄
LikeGeliked door 1 persoon
Je eigen grenzen (er)kennen is een grote uitdaging, en al zeker voor een HSP’er die zijn grenzen als anders dan de anderen ervaart. Ikzelf heb leren zwijgen… Ik praat er eigenlijk zelden over met mensen. Meestal slaat het gesprek binnen de minuut om naar een gesprek over degene tegen wie ik praat, dat komt dan waarschijnlijk weer omdat ik een luisteraar ben en anderen goed aanvoel. Jouw artikel baant een weg. Ik zou zò kunnen blijven typen omdat jij hier een klankbord gemaakt hebt… Waarvoor dank! (maar ik ga het jullie besparen, voer voor een eigen blog ooit)
LikeGeliked door 1 persoon
😊
LikeLike
Ik heb trouwens je advies over Facebook opgevolgd. De link is niet alleen weg vanop mijn blog, ik ben zelfs al 24 uur géén facebookoer meer!!! Wat een bevrijding!
LikeGeliked door 1 persoon
Soms is het ook zo iets kleins zoals kleding die niet ‘lekker’ zit. Ik moet dan altijd oppassen dat ik niet mezelf beschuldig dat ik veeleisend ben als we een keer gaan winkelen en ik niets kan vinden. Ik ben er gewoon gevoeliger voor dan anderen, klaar. Mooie vergelijking met die hangbrug trouwens!
LikeGeliked door 1 persoon
Als mensen tegen mij opmerkingen maken in de trant van “hoe kan het dat gij daar problemen mee hebt, zo erg is het toch niet” ofzoiets, dan doe ik meestal dit. Ik knijp een keer zacht in hun arm, en zeg: “Dit is hoe jij prikkels binnenkrijgt”, en dan knijp ik harder in hun arm en zeg: “Dit is hoe ik ze binnenkrijg”. En daarna knijp ik weer even hard als de tweede keer in hun arm en zeg: “En nu moet je eens proberen dit zachtjes te voelen. Je kan proberen er beter tegen te kunnen, maar je kan het niet minder voelen. Zo werkt dat bij mij.”
LikeGeliked door 1 persoon
Mooi.
LikeLike
Het verhaal van te veel te’s komt door de intensiviteit. Het is kwestie van je bewust te zijn van die intensiviteit en tijdig gas terug te nemen. Ten opzichte van andere hoef je je niet te verantwoorden voor wie je bent. Ben zelf introvert, hoogsensitief en hoogemotioneel en heb daar vrede mee.
LikeGeliked door 1 persoon
Bij mij was een stevige burn-out nodig om dat ten volle te aanvaarden. Ik vind het nu wel helemaal ok maar mijn familie -ouders, broer en zus – niet en dat blijft lastig.
LikeLike