Zal ik nog eens een boekje opendoen over de administratieve mallemolen waarin gehandicapten en/of hun wettelijke vertegenwoordigers in ons land mogen meedraaien? Op onze molen vandaag: CM, het Wit-Gele Kruis en wij. De rit: aanvraag van een incontinentieforfait voor zoon vier.

Om de dingen wat in perspectief te plaatsen …

Zoon vier is ernstig mentaal gehandicapt en heeft dag en nacht pampers nodig. Een behoorlijke hap uit zijn invaliditeitsuitkering, maar we leven in een verzorgingsstaat. Er zijn dus doekjes voor het … . In Vlaanderen moet je daarvoor bij het Vaph zijn, het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. Eens je bij hen een nummer hebt, ben je erkend als gehandicapte en kan je aankloppen voor materiële of financiële hulp en één van die hulpstromen is het forfait voor incontinentiemateriaal vanaf de leeftijd van vijf jaar. Formulier aanvragen, laten invullen door een arts en het Vaph bepaalt welk bedrag past bij jouw incontinentieprobleem. Het forfait wordt jaarlijks uitgekeerd en driejaarlijks ge-evalueerd. Het enige wat je moet doen, is je rekeningen bijhouden als bewijs dat je het geld ook effectief aan pampers hebt uitgegeven. Piece of cake. En het liep lange tijd gesmeerd.

Maar enkele jaren geleden besliste het Vaph dat de forfaits ongeveer gehalveerd zouden worden, omdat de ziekenkassen ondertussen ook forfaits hadden ingevoerd om hun zorgbehoevende leden te ondersteunen. Dat CM, ons ziekenfonds, dat ook deed, kwam ik maar toevallig te weten toen ik de nieuwe sociaal assistente er in januari 2015 naar vroeg.

“Ja, wij hebben dat ook,” zei ze met een lijzige stem.” Springt maar eens binnen op maandagmorgen, dan kan ik u het formulier (om de graad van zelfredzaamheid te bepalen) meegeven dat ge door een dokter moet laten invullen.” Op de eerstvolgende vrije maandagmorgen haalde ik het papier op en ik legde het bij de huisdokter op het briefjesbankje.

Twee weken later toog ik met het ingevulde papier naar dezelfde sociaal assistente van CM.

“Oei,” zei ze. “Ge komt niet in aanmerking voor de grote forfait (incontinentieforfait voor zwaar zorgbehoevenden), wel voor de kleine (forfait voor onbehandelbare incontinentie). Want hij kan zich zelfstandig verplaatsen, zien ik, en dan krijgt ge die grote niet. De score op verplaatsingen moet 3 of 4 zijn.”

Ik viel bijna van mijn stoel. Opperde nog dat zich zelfstandig verplaatsen en zelfstandig kunnen stappen twee verschillende dingen zijn. Want het is niet omdat je kan stappen, dat je ook alle beslissingen kan nemen die bij het zich verplaatsen horen. Zoon vier kan het ene wel, het andere niet. Heeft dus hulp nodig. Ik opperde ook dat stappen in se toch niets te maken heeft met dag- en nachtincontinentie en dat hij net van FOD Sociale Zekerheid de hoogste graad van handicap had gekregen – ook voor verplaatsingen -, maar het mocht niet baten. Het kleine forfait (zowat 330 euro per jaar minder dan de grote) zou het worden. “Uitbetaling in juli of augustus.”

“Wat we wel nog kunnen proberen,” zei ze toen ik na wat speurwerk her en der enkele weken later opnieuw voor haar zat, “is het Wit-Gele Kruis een Katz-score laten opmaken.” Ik hoorde het in Keulen donderen, maar spitste toch mijn oren. Een Katz-schaal is een schaal die gebruikt wordt ” in thuisverpleging en rust- en verzorgingshuizen om de zorgbehoevendheid van patiënten in verband met ADL (activiteiten dagelijks leven) te meten.” Er wordt een cijfer gegeven van 1 tot 4 in zes categorieën: zich wassen, zich aankleden, eten, zich verplaatsen, toiletbezoek en incontinentie. Hoe hoger het cijfer, hoe afhankelijker de patiënt is van hulp. De vragenlijst is gedetailleerder dan die die de dokter had ingevuld en de ene categorie weegt zwaarder door dan de andere. Onder andere de categorie ‘verplaatsingen’.

De sociaal-assistente zou contact opnemen met het Wit-Gele Kruis en die zouden de zoon dan thuis komen observeren en ons vragen stellen om zijn Katz-score te bepalen.

Dat was augustus 2015. Het heeft tot januari 2016 geduurd vooraleer we effectief een verpleegkundige van het Wit-Gele Kruis op bezoek kregen. Ze observeerde de zoon, stelde ons enkele vragen over welke hulp hij waarbij nodig had en concludeerde dat hij wel in aanmerking kwam voor het grote incontinentieforfait. Ze zou haar bevindingen doorsturen naar CM en die zouden het dossier dan verder afhandelen.

Omdat ik een maand later nog niets gehoord had, informeerde ik bij de sociaal assistente van CM voorzichtig naar de stand van zaken. Ik kreeg een mail terug waarin stond dat er een probleem was. Ze had namelijk “onregelmatigheden opgemerkt in het dossier van zoon vier” (een dossier dat zij tot dan toe als enige had beheerd nota bene !) en daarom had ze het doorgegeven aan de dienst Gezondheidszorg.

Geduldig als ik soms ben, wachtte ik opnieuw. Je moet de mensen de tijd geven om de dingen grondig te bekijken. Maar in april was ik het beu. Ik stuurde opnieuw een mail naar de sociaal assistente (haar vaste zitdag op maandagvoormiddag in ons dorp was ondertussen afgeschaft) en kreeg een out-of-office bericht. Ze was drie weken met vakantie. Ik gunde haar die en stuurde een nieuwe mail in mei. Maar kreeg geen antwoord. Stuurde opnieuw een bericht. Zonder antwoord. Ik begon onraad te ruiken en omdat ik tegen die tijd het hele gedoe meer dan beu was, stapte ik naar de vertrouwde loketbediende van CM, vertelde haar dat de sociaal assistente nu zelfs niet meer reageerde op mijn vragen en vroeg haar bij wie ik dan wel terecht kon om het probleem op te lossen. Ze besloot het hoofd van de sociale dienst van de hele toestand op de hoogte te brengen.

Twee dagen later kreeg ik telefoon van dat hoofd. Met excuses voor wat er was misgelopen en met de mededeling dat de schaal die in januari door het Wit-Gele Kruis was opgesteld niet meer geldig was. Dat de sociaal assistente dat over het hoofd had gezien. Want om het grote forfait te krijgen, moet vier maanden na mekaar bewezen zijn dat de zoon hulp nodig heeft en het attest was maar drie maanden geldig. Het Wit-Gele Kruis mag namelijk maar een attest leveren voor 3 maanden! Het hoofd stelde daarna voor om een nieuw attest te vragen bij het Wit-Gele Kruis en dan na 3 maanden zelf in het oog houden dat er op tijd een verlenging van minstens een maand zou komen.

Ondertussen was het al juni. Maar als we vanaf 1 juli een geldig attest hadden, kon zoon vier in principe vanaf 1 oktober aanspraak maken op het grote forfait. Alleen … de uitbetalingen gebeurden maar één keer per jaar. In juli of augustus.

Ik rook nog meer onraad en wat ik vreesde, gebeurde. In juli kregen we het kleine forfait uitbetaald, wat betekende dat we weer een jaar zouden moeten wachten op het grote.

Toen ben ik pas echt in mijn wiek geschoten. Ik schreef een vlammende, aangetekende brief met antwoordbevestiging naar het diensthoofd Gezondheidszorg van CM. Wachtte een maand, maar kreeg geen antwoord. Ik stuurde een mail met de aangetekende brief in bijlage naar het Meldpunt Chronisch zieken van CM. Kreeg enkele dagen later als antwoord dat ze mijn frustratie begrepen en dat ze het dossier hadden overgemaakt aan de ombudsman in Brussel.

Van die man kreeg ik weer enkele dagen later de melding dat hij “ermee bezig” was. Ondertussen was het half september. En toen ging het eindelijk vooruit. Want veertien dagen geleden stond er plots, onaangekondigd, een adviserend verpleegkundige van CM in de instelling waar zoon vier overdag verblijft. “Om hem te observeren met het oog op het verkrijgen van een forfait voor incontinentiemateriaal.” Ik hoorde het nieuws van de sociale dienst van de instelling, niet van CM zelf. De dame zou ons die dag nog bellen over haar beslissing. Uiteraard gebeurde dat niet. Ik wachtte opnieuw een week en mailde toen nog maar eens – in een ingehouden Franse colère – naar de ombudsman.

Een week later – dat was vorige vrijdag – kon hij ons “met vreugde melden dat uw zoon wel degelijk in aanmerking komt voor het grote incontinentieforfait. Het bedrag zal met terugwerkende kracht worden uitbetaald voor 2015 en 2016, u begrijpt, na aftrek van het kleine forfait dat u reeks gekregen heeft.”

Ik heb de man prompt bedankt voor zijn inspanningen, maar op mijn vraag wat ik nu in ’s hemelsnaam moet doen om dergelijk scenario volgend jaar te vermijden – jaja, het forfait mag elk jaar opnieuw aangevraagd worden! -, kreeg ik nog geen antwoord.

En van de sociaal assistente heb ik tot op vandaag niets meer gehoord.

P.S. Als je je afvraagt, wat dat beeld van die man in zee te maken heeft met dit stukje … Zo zie ik mezelf als er administratief weer wat mis gaat: het hoofd voorover gebogen, tegen de wind in, me staande houdend in de papierstroming, met ogen op de rug om alles in de gaten te houden en met een lijf vol gaten van ergernis om zoveel Kafka.