Zoon vier mag nog even naar school. ‘Mag’ is bij hem echt ‘mogen’, want hij vindt het daar leuk. Al acht jaar. Acht jaar bij dezelfde juf. Die structuur en herhaling biedt en af en toe iets nieuws probeert. Houvast en bescherming geeft. Buiten-gewoon onderwijs op maat. In een klasje van vijf, beneden in een lelijk en aftands gebouw. Oogverblindend is anders, maar het is wat binnenin zit dat telt.

In het ondoorzichtige jargon van Onderwijs Vlaanderen klinkt het zo: BUSO (Buitengewoon Secundair Onderwijs). Type 6 (jongeren en jongvolwassenen met een visuele handicap). Opleidingsvorm 1 (sociale aanpassing d.w.z. vorming met het oog op integratie in een beschermde omgeving). Aquarelgroep (ervaringsgericht onderwijs met nadruk op welbevinden, basisveiligheid en uitbreiding van de ervaringswereld).

Vandaag was er in dat BUSO een kersthappening. Een moment op school voor de kinderen mét hun ouders. Voor wie zich kon en/of wilde vrijmaken op dat vroege uur. Want om 10.00 u al stond de kerstman ons op te wachten terwijl de geur van warme chocomelk en glühwein tegen onze beslagen brillen sloeg. En de vuurkorven brandden.

Binnen was er keuze tussen meerdere activiteiten op maat van buiten-gewone kinderen. Vooral kinderen in rolstoelen en zit- of ligschelpen. Ook stappers met en zonder blindenstok. Praters, roepers en zwijgers. Het beperkte programma werd enkele keren herhaald, zodat er kon doorgeschoven worden: een kerstverhaal klassiek, hetzelfde kerstverhaal in belevingsvorm, tactiele activiteiten met massagestempels, voeldozen en aromatherapie of kerstliederensamenzang.

Op aanraden van de juf trok ik met zoon vier naar het belevingstheater, maar voor de eerste voorstelling kwamen we te laat. Dan maar naar het kerstverhaal klassiek. Zoon vier zou er niets aan hebben, maar ik had geen zin in een half uur niets doen en een wandelingetje buiten hadden we al achter de rug. Bovendien was de rolstoel van de klas log en zwaar. In de autiklas lazen twee ‘meesters’ het sprookje De Engel van Godfried Bomans. In verouderd Nederlands bovendien. Geen van beide meesters was een begenadigd verteller in mijn ogen: haperingen, hernemingen, foute uitspraak, verkeerde intonatie, …, (sorry, beroepsmisvorming 🙂 ).  Mijn aandacht verslapte en even later haakte ik helemaal af. In de zaal bleef het echter verrassend muisstil. Omdat ik helemaal achteraan bij de deur zat, kon ik mijn ogen over de zaal laten dwalen. En toen ik mijn bril op de gespannen gezichten richtte, begon er iets te dagen. Deze kinderen vinden het een mooi verhaal. Prachtig zoals het is. Blinden en slechtzienden kijken dwars door vormaspecten in de marge heen. Hun focus ligt op het luisteren. Op de inhoud. En uit hun reacties bleek dat ze volledig mee waren in het verhaal. Dat zij de humor en de spanning zagen die mij was ontgaan.

Nadien hoorden we een sterk ingekorte en vereenvoudigde versie van hetzelfde verhaal in belevingsvorm. En toch duurde het langer dan het eerste. Dat kwam zo. Een juf slaat op de gong want het spektakel gaat beginnen. Een andere juf wandelt van kind tot kind en houdt een spelend muziekdoosje tegen hun oor. We zijn in kerstsfeer. Een derde juf begint te vertellen. En als de engel uit het verhaal iets zegt, mag één van de kinderen het duwblok aanraken zodat we de vooraf ingesproken tekst kunnen horen. Als er verteld wordt dat er iets zo zacht is als wol, loopt een juf bij alle kinderen langs om met wol langs hun wangen te strelen. Het kind naast ons geniet er zichtbaar van, zoon vier begint hardop te lachen van het gekriebel, een derde kind slaat de wol boos weg. Alle gevoelens zijn toegelaten. En zo kabbelt het verhaal verder met geluid en aanraking. Tactiel. Belevend. Zo hebben alle jongeren iets aan een anders onverstaanbaar kerstverhaal. Nu begrijp ik ook waarom zoon vier de catechesemomenten leuk vindt, ook al begrijpt hij de woorden niet.

De ochtend werd muzikaal afgesloten met een mini-kerstconcert van het Brabants Volksorkest. 5 enthousiaste spelers van volksmuziek. Geen perfecte performance. Wel een opr-echte. Groots in het kleine. En de jongeren, zij luisterden opnieuw, genoten en klapten mee.

En aan het eind werden we getrakteerd op een soep- en broodmaaltijd met de juffen. Die zelf hun soepketels hadden bovengehaald om ons te verwennen. Er was brood en beleg en koffie met een informele babbel.

En toen we naar huis reden, was het met andere ogen. Omdat ik wat ik eigenlijk al wist, nog eens had gevoeld en gezien. Traagheid, echtheid en veel zorg.

laat hen zijn wie ze zijn
niet telkens: meten, vergelijken,
en eisen, wat niet kan:
vissen blaffen niet

uit Ad Goos, Met nieuwe ogen

Klik hier als je het verhaal van De Engel wil lezen.