Er was een tijd dat een job vinden die inhoudelijk bij je diploma paste niet evident was.

We schrijven begin juli 1984. Ik ben net afgestudeerd en wil gaan lesgeven. Het liefst van al Engels. Ik verstuur meer dan 70 handgeschreven sollicitatiebrieven naar zowat alle middelbare scholen op de brede as Brussel-Leuven-Tienen. Twee keer krijg ik een antwoord. Van een school in Tienen en van een afdeling in Lubbeek. Bedankt voor uw interesse, maar we hebben niets voor u.

Ik hoor de hele grote vakantie niets. Tot de vooravond van 1 september. Het is al bijna half tien als zuster directrice van mijn oude school aan de lijn hangt. Of ik morgenvroeg kan beginnen. Full-time, voor een maand. (Help!) Alsof ze mijn hulpkreet gehoord heeft, voegt ze eraan toe dat het morgen woensdag is. Ik moet dus maar een halve dag. Dat moet lukken. Een leerkracht is gevallen, heeft haar arm gebroken en mag een maand niet werken. Of ik die interim wil doen. Nederlands en Engels in het 4de, 5de en 6de jaar. Uiteraard wil ik dat. Een interim. In mijn oude school. 20 minuten met de fiets vanaf het ouderlijk huis.

Ik doe de interim met veel enthousiasme. En die is heftig. En dat niet alleen omdat groentjes door tieners nu eenmaal getest worden. De dagen zijn lang, de nachten altijd te kort. Het werk massaal. Van de leerkracht die ik vervang, krijg ik alleen een agenda en een handboek voor het vierde jaar. Trek uw plan. 

Eind september is het afgelopen. Ik moet opnieuw bij de zuster komen. Ze zal haar best doen. Een klassplitsing hier en daar kan enkele uren opleveren, maar als ik echt kans wil maken, moet ik me bijscholen. Wat? Drie maanden van de universiteit weg en ik moet al gaan bijscholen? Informatica, dat is de toekomst, zegt de zuster, en in het VSO dat eraan komt, is dat zelfs een vak. En ze fluistert terloops nog dat niemand van de anciens die informatica wil geven …

De volgende jaren ga ik dus op bijscholing. Ik geef initiatie in de informatica, computerterminologie en handelscorrespondentie. Niet echt waar mijn hart ligt, maar het is beter dan niets. Ik verlies enkele keren bijna al mijn uren door reaffectatie en weet nooit of en hoe ik op 1 september aan de slag kan. Als ik voor de eerste uren benoemd geraak, hebben we al drie kinderen.

Ik ben niet de enige beginnende leerkracht die met die onzekerheid leeft. Het aantal werklozen piekt. Maar de regering heeft een lumineus idee: loopbaanonderbreking. Een kans voor ouderen om het wat kalmer aan te doen, een sabbatical te nemen misschien of een wereldreis te maken. De jongeren geraken uit de werkloosheid weg of uit jobs die hen niet liggen. Krijgen de kans aan de slag te gaan. In onderwijstermen blijft het jammer genoeg vaak gaatjes vullen. Eind jaren 80 is er bovendien nauwelijks een kat die zijn of haar loopbaan onderbreekt. De jaren nadien worden de regels versoepeld en het systeem uitgebreid. Om het extra aantrekkelijk te maken, worden de premies verhoogd.

***

Meer dan 30 jaar later sta ik aan de andere kant. Ik ben al bijna twee jaar in volledige loopbaanonderbreking omdat ik een terugkeer na de burn-out niet zag zitten en strikt genomen ook niet ziek meer ben. Een sputterende energie en spier- en gewrichtspijnen zijn te weinig om arbeidsongeschikt verklaard te worden. Ik krijg geen wedde en ook geen ziekte-uitkering. Wel een premie van de RVA (ongeveer 360 euro voor een half-time).

En nu beslist de regering de andere kant op. Is het gewone tijdskrediet voor werknemers afgeschaft en de loopbaanonderbreking aan banden gelegd. Zonder motief kom je er niet meer in. Ik heb gelukkig een motief. Met twee chronisch zieken en een gehandicapt kind in huis heb ik recht op 36 maanden volledige loopbaanonderbreking voor het verlenen van zorg. Nog even dus, en dan is het vaatje leeg. Dan stopt mijn recht. De chronische ziekte en de handicap niet.

Maar er is nog een uitweg. De Vlaamse Regering riep namelijk het zorgkrediet in het leven. 18 maanden die je over de hele loopbaan mag opnemen, ongeacht hoeveel zorg je geeft. Er hoort ook een premie bij, maar die is weer wat afgekalfd ten opzichte van de federale. Alle regeringen moeten besparen. Op bijna alles.

Wat nadien nog kan, is mist. Ik wil die zorg voor mijn kinderen nochtans blijven opnemen. Ook al zijn ze volwassen. Ook zonder premie. Maar dat kan en mag niet meer. Of ik moet verlof zonder wedde nemen, en ook dat is beperkt in de tijd. Of ik moet ontslag nemen. Er helemaal uitstappen en dan ook misschien het beloofde pensioen (deels) zien verdampen.

Ik zit met een dubbel gevoel. Het hele plaatje rond werk- en wendbaar werk, rond loopbaanonderbreking en tijdskrediet, vol tegenstrijdigheden. De werkloosheidscijfers zijn de laagste in jaren, maar het langdurig ziekteverzuim boomt als nooit te voren. Wat je uitspaart aan de ene kant, betaal je dubbel aan de andere. Stressgerelateerde aandoeningen tieren welig. Anderzijds moeten er, om alles betaalbaar te houden, meer mensen aan het werk blijven. En langer. Maar een groeiende groep werkenden wil net minder. In september was de RVA telefonisch niet bereikbaar omdat het aantal aanvragen voor loopbaanonderbrekingen in het onderwijs piekte. Op de valreep. Voor de afschaffingen en de strengere regels.

’t Kan verkeren, zei Bredero. Hij had, in het kader van de wetgeving rond loopbaanonderbreking, zeker gelijk.