… Niet de waarheid vertellen is niet hetzelfde als de waarheid niet vertellen. In het eerste geval is de waarheid iets wat is verdraaid, in het tweede geval is de waarheid alleen maar iets wat niet is verteld. En dus vertellen de beste leugenaars geen leugens. Zij vertellen alleen maar de waarheid niet. In die schemerzone is het goed schuilhouden. Een geweten is iets wat zich graag laat oplossen. …

Het is maar een stukje uit het stukje van Guinevere Claeys dat vandaag in onze krant staat over een onderwerp dat me van kindsbeen af kopzorgen, ongeloof en wantrouwen heeft bezorgd. En dus, of net daarom, hou ik er niet van. Van leugens en hun dragers. Van niet de waarheid en de waarheid niet vertellen*. Of het nu in de politiek, op de werkplek of in de familie- en/of vriendenkring is.

Ik hou – hoe moeilijk dat soms ook is – het meest van recht door zee. Zeker onder getrouwen. Al zijn er in een mensenleven best wel situaties en periodes waarin we (af)wegen wat we doen: vertellen of niet en hoeveel dan, aan wie of wat en wanneer. Dat doe je gewoon als je rekening houdt met … . Uit angst om de ander (of jezelf) pijn te doen, uit schaamte, om discussies of scènes te vermijden, om je zwakte(s) niet te tonen, omdat je moe bent, om … zoveel andere redenen.

Maar dat is niet hetzelfde als niet de waarheid vertellen om te mis-leiden. Als die verdraaiing of omkering van wat is of was toch aan het licht komt, is dat dubbel pijnlijk. Voor beide partijen. Tenzij je een opgelost geweten hebt of een huid zo dik dat niets je nog raakt.

Guinevere Claeys heeft duidelijk geen van beide. Want even verderop vertelt ze over de favoriete leraar die haar in de schemerzone had betrapt. Hij was er niet goed van, zij nog veel minder.

… Ontgoocheld zei hij dat hij niet zozeer verdriet had om datgene waarover ik gelogen had. ‘Maar wel omdat ik je nu nog zo moeilijk zal durven geloven.’ Zijn oprechte droefenis om dat verloren geloof ging door het hart. Eén van de weinige schoollessen die ik nooit ben vergeten. Dat de ander je niet meer durft te geloven, dat is de onvermoede en zwaarste straf. Met behendige formuleringen – (hier doelt ze op de ‘omzichtige woordkeuze’ van Minister Vandeput in de heisa rond de oude F-16’s) – krijg je dat niet hersteld.

Want dat is precies wat er gebeurt als de realiteit anders blijkt te zijn dan wat men je laat geloven. Dan voel je je een resem dingen: buitengesloten, bedrogen, benadeeld, geraakt, getroffen, verdrietig, ontgoocheld, bestolen, bekocht, opgelicht, verraden, … . Het vertrouwen krijgt altijd een knak. Van mens tot mens of tussen kampen en partijen. Of tussen één en de rest. Onder geliefden of vrienden, tussen ouders en kinderen, collega’s op het werk, kopers en verkopers, dokters en patiënten, aannemers en bouwheren, beschuldigden en hun advocaat, coalitiepartners in een regering, een president en zijn volk, … .

Sommige knakken gaan zo diep dat ze scheuren en als dat gebeurt, moet je al hele straffe lijm hebben of het komt niet meer goed. Soms lijkt dat laatste ook het beste. Is het, bij afwezigheid van goede lijm, voor alle betrokkenen het best dat het stopt en dat wegen scheiden. Dat P-wegen splitten en splitsen. Persoonlijke, professionele, politieke.

Maar gelukkig is er ook een L-weg. De hele-straffe-lijm-weg. Met de L van Liefde. Hoeveel rimpels, blutsen, plooien, kreuken, splitten, knakken en scheuren zou die – zonder daarom goed te praten – al hebben bijgewerkt, gladgestreken, rechtgetrokken, uitgeblutst, genaaid, opgevuld of gedicht? Een hoop, denk ik. Een hele grote hoop. En maar goed ook. 🙂

*Ik deed hier eerder al een poging tot villanelle over geheimen.

De quotes van Guinevere Claeys komen uit de Standaard van vandaag, 27 maart 2018.

Het woord ‘knak’ betekent blijkbaar heel wat: 1) Barst 2) Breuk 3) Deuk 4) Droog geluid 5) Gedeeltelijke breuk 6) Haag 7) Indeuk 8) Knauw 9) Knik 10) Kort droog geluid 11) Kort en droog geluid 12) Kort geluid 13) Kort, droog geluid 14) Kreuk 15) Kreupelhout 16) Kromming 17) Ombuiging 18) Schade 19) Schade aan een sigaar 20) Scheur 21) Sigaar 22) Sigaarmodel 23) Soort sigaar
Gevonden op http://www.mijnwoordenboek.nl/puzzelwoordenboek/KNAK/1