rijst

de vraag

of zjef zelf

in de wolken zou

zijn met zijn beeld. niet

met een houten maar een bronzen

kop hangt hij sinds een zotte zondagmorgen

voor paal tegenover een gebouw dat hij tekende,

middenin de stilte van het Dijleland dat hij bezong.

“een zachte melodie, als een teken van de verre overkant”.

Na poolreiziger Dixie Dansercour kreeg nu ook Zjef Vanuytsel een standbeeld in het hart van onze fusiegemeente. Dat had wat meer dan twee zwevende voeten in de aarde en ook wat woordgeweld. Want in een dorp als dit – waar zelfs cafés nog partijkleuren dragen – drie evenementen op hetzelfde moment organiseren, dat is om problemen vragen.

Want waar moesten al die mensen hun auto’s kwijt, vroegen bezorgde burgers zich af? Er was een jeugdvoetbaltornooi voor het goede doel en chansonnier-architect Zjef Vanuytsel kreeg, in het bijzijn van 300 genodigden, postuum het ereburgerschap en een standbeeld. Bovendien was het Sacramentsdag en de traditie wil dat de twee fanfares het dan samen laten schallen in de zondagsmis. Levendig dorp, nietwaar? Maar al die intiatieven hadden ook een keerzijde … de grote parking werd afgezet en exclusief voorbehouden voor de genodigden van event nummer twee. Dat schoot bij een fanfarist met aanzien in het verkeerde keelgat, want hoe moesten de mannen en vrouwen van de fanfares met hun instrumenten nu bij de kerk geraken? Frustraties van jaren werden op een hoopje gegooid en richting burgemeester gemaild. Met welgekozen getuigen in CC.

Uiteindelijk veranderde er niets. Behalve misschien dat de christelijke colère van de man hem een rode kop bezorgde, nog voor het blazen begon.

Even terug naar het beeld van Zjef. Want in mijn ogen is daar ‘teenentander’ mee. Niet met het bronzen lichaam op zich. Dat oogt vrij realistisch en er is ongetwijfeld gelijkenis met de bard uit Neerijse. Maar waarom hij moet (op)hangen aan een grijze paal op een lelijke betonnen sokkel zie ik niet. Zou het niet mooier geweest zijn in brons of, als dat te duur of niet sterk genoeg bleek, ten minste in een ton-sur-ton uitvoering? Bovendien zit het tekstplaatje – een verwijzing naar De Stilte van het Land, een lied waarin Vanuytsel zijn dorp bezingt – niet vooraan op de sokkel, maar opzij. En boven dat alles duwt, draagt of vangt hij een wolk. Symbolisch, vermoed ik, want de man was ook wel een dromer. Met zijn hoofd in de wolk(en). Al hangt hij er hier strikt genomen eigenlijk onder en moet ik mijn verbeelding de mond snoeren om er niet nog iets anders in te zien … .

De Stilte van het Land (Zjef Vanuytsel)

de verre heuvels maken
trage bogen aan de einder
en het kopergele koren
blikkert in de zon
langsheen de open velden
door het eeuwig groen der weiden
loopt het oude wagenpad zijn weg
doorheen de mulle grond
en onder in het dal
tussen het groene loof der eiken
ligt het kleine dorp verscholen
als in een oud verhaal
witgekalkte gevels
zoete geuren van jasmijnen
alsof er nooit iets was veranderd
en de tijd had stilgestaan

 

de dorpstraat ligt verlaten
in de schaduw van de huizen
alleen een trage fietser
maakt krassen in het grint
door de openstaande ramen
komt de geur van de fornuizen
het gefluister van de vrouwen
of het schreien van een kind
en over de bruine velden
trekken traag de brede paarden
langs de flanken van de heuvels
plooien in het warme zand
de boerenlijven buigen
over de verse aarde
alsof de grote meester Breughel
ze daar had neergeplant

En hoog over dit alles
klinkt een zachte melodie
als een teken van de verre overkant
de stilte van het land

hier leeft men met de eenvoud
maar toch als kleine goden
op het ritme der seizoenen
een vredevol bestaan
met regen zon en wind
als trouwe bondgenoten
bewerkt men er de aarde
zoals men eeuwen heeft gedaan
alsof de grenzen tussen heden
en verleden zijn verschoven
alsof er nooit iets was veranderd
en de tijd had stilgestaan

Want hoog over dit alles
klinkt een zachte melodie
als een teken van de verre overkant
de stilte van het land
de stilte van het land