Op een zonnige marktdag in juli door Saint-Rémy-de-Provence rijden is geen sinecure. Het stikt er van het volk en alleen met de allerkleinste Fiat heb je een waterkans om je tussen de her en der geparkeerde auto’s in te wurmen. Met ons busje was er geen beginnen aan.

Gelukkig lag onze bestemming die dag een km of wat boven de drukte uit. Grenzend aan de ruïnes van het Grieks-Romeinse Glanum en met een eigen parking lag daar het Maison de Santé Saint-Paul-de-Mausole, een voormalige priorij die in de Middeleeuwen al onderdak bood aan mensen met psychisch lijden.

Het was in de lente van 1889 dat Vincent Van Gogh zich vrijwillig liet opnemen in het mannenpaviljoen. Enkele maanden voordien had hij, na hoogopgelopen spanningen tussen hem en Gauguin in zijn Gele Huis in Arles, (een stuk van) zijn oor afgesneden. Even werd hij opgenomen in het ziekenhuis van Arles, maar toen zijn buren een petitie startten om ‘de gek’ uit hun buurt weg te krijgen, ging het van kwaad naar erger. Van Gogh werd alsmaar banger en onzekerder en durfde uiteindelijk niet meer alleen te wonen.

De eerste maanden in Saint-Rémy waren een verademing. In de schilderachtige omgeving vond hij de rust en de sfeer die hij nodig had en zijn toestand verbeterde zodanig dat hij zelfs buiten de instelling mocht gaan schilderen. De serene, stille plek stimuleerde zijn creativiteit. Het zuiderse licht, de contouren van de Alpilles in de verte, en de zonnige plantengroei inspireerden hem tot niet minder dan 100 tekeningen en zo’n 150 geschilderde doeken: irissen met en zonder vaas, korenvelden in de wind, olijfbomen en cipressen, klaprozen, zelfportretten, de tuin zoals hij die zag vanuit zijn betraliede kamertje, … .

Vandaag is het Romaanse klooster een geklasseerd gebouw waar een honderdtal geesteszieken verzorgd worden en creatieve therapie volgen. In de kapittelzaal en de gerenoveerde traphal toont men recent werk van patiënten. Op de bovenverdieping werden een kamer en badkamer heringericht zoals in Van Goghs tijd. In de tuin vergezellen geplastificeerde replica’s van zijn werken planten, muurtjes of vergezichten die als inspiratiebron hebben gediend. Een even eenvoudig als geniaal idee om heden en verleden, bezoeker en schilder te verbinden.

Wie nadien in het kerkje en vooral in de oude binnentuin rondstruint, voelt als het ware het effect dat de rust op Van Gogh moet gehad hebben na de hectiek en het drama in Arles. Jammer genoeg kreeg de rusteloosheid Vincent snel weer in zijn greep. Amper een jaar nadat hij er was neergestreken, vertrok hij weer. Noordwaarts, om dichter bij zijn broer Theo te zijn. Enkele maanden later pleegde hij zelfmoord.

Uiteraard wordt Van Goghs Saint-Rémoise periode toeristisch uitgemolken. Maar het is met respect en zorg gedaan. Tot in het souverirwinkeltje toe. Het is er kraaknet,  smaakvol ingericht en de dame achter de kassa was die dag supervriendelijk. Zoals gewoonlijk kocht ik een pakje papieren servetten, maar ook een kaartspel voor zoon vijf, een waaier en notitieboekje voor mezelf, allemaal met afbeeldingen van werk van Van Gogh.

De waaier ligt hier op het salontafeltje. Aangenaam verkoelend op zwoele zomeravonden.

---

 

 

enkele van de replica’s in de voor- en achtertuin

het betraliede kamertje; de gelijkenis met dat van Arles is frappant

het oude binnentuintje en de kerktoren 

en tot slot: helemaal crazy van mijn ‘fan’! ,-)