Een doorsnee kind laat het eerste leugentje op zijn wereld los als het tussen de 2 en 3 jaar oud is, lees ik. Een volwassene vertelt er zo’n 4 per dag (ook tegen zichzelf; een slordige 1460 per jaar) en mannen liegen meer dan vrouwen. Vaak zijn dat de zogenaamde leugentjes om bestwil. Om jezelf in een beter daglicht te stellen, discussies te vermijden of om iemand te beschermen. Maar er zijn uiteraard ook de grotere en die uit kwaadwil. Om ernstige misstappen of zelfs misdaden te verdoezelen, voor persoonlijk gewin of om anderen met opzet te misleiden, te kwetsen, te schaden. Als leugens door waarheid of feiten worden achterhaald, kunnen ze heel ontwrichtend zijn. Zowel voor de liegende als voor de belogene. Ze kunnen je van je sokken blazen en je geloof in mens en wereld op losse schroeven zetten.

Misschien speelden bovenstaande cijfers, onderzoeksresultaten en bedenkingen wel in het hoofd van BBC-journaliste Alice Feeney toen ze haar debuutroman Sometimes I lie (in het Nederlands vertaald als Soms lieg ik ) bedacht en uitrolde. Want van bij het begin wordt het ons onder de neus gewreven:

My name is Amber Reynolds. There are three things you should know about me:

1. I’m in a coma.

2. My husband doesn’t love me any more.

3. Sometimes I lie. 

Dat laatste zinnetje echoot in vele toonaarden door het boek. Als lezer ben je dus maar best op je hoede. Geloof je beter niet (alles) wat er staat. Een onbetrouwbare vertellerstem is een machtig wapen op een spanningsboog.

Het boek begint als ik-verteller Amber Reynolds op tweede Kerstdag 2016 uit haar coma ontwaakt, Ze lijdt aan het zogenaamde locked-in syndroom: ze kan horen, voelen en denken, maar niet bewegen of reageren. Wat er speelde voor ze bewusteloos geraakte, is ze verloren. En dus moet ze het doen met wat ze opvangt rond haar ziekbed. De gesprekken tussen haar man Paul en haar zus Claire brengen haar in verwarring. Maken haar bang. Want hebben die twee misschien een affaire? En waarom zat Paul niet onmiddellijk aan haar zij? Wat doet een ex-vriendje van lang geleden plots in haar kamer? En wat met haar prille zwangerschap?

Beetje bij beetje, met ingehouden stem en adem, ontbindt Feeney haar schrijfduivels. Ondermeer door heen en weer te schuiven tussen de dagen in het ziekenhuis en de gebeurtenissen van een week daarvoor. Zo komen we te weten dat Amber Reynolds het eerder kleurloze hulpje is van radioster Madeline Frost, ongewild kinderloos en getrouwd met schrijver Paul wiens carrière in het slopt lijkt te zitten en zus van controlefreak Claire, die met haar man en tweeling altijd in Ambers buurt is. Tussen die twee verhaalniveaus in het heden zitten 25 jaar oude dagboekfragmenten verweven, geschreven door een kind van een jaar of 10. Daarin volgen we de bizarre vriendschap tussen de dagboekschrijfster en de stille, teruggetrokken Taylor. We lezen mee door de ogen van een zieke, manipulatieve kindergeest die jaloers is op het gezin van Taylor en ervoor zorgt dat ze bij hen wordt opgenomen nadat haar eigen ouders bij een gasontploffing omkomen.

De waarheid en leugens rond die dramatische gebeurtenis uit het verleden blijken het gevaarlijke cement te zijn in de relatie tussen ‘zussen’ Amber en Claire. … Meer vertel ik, om het potentïele leesplezier van mogelijke liefhebbers van dit genre niet te vergallen, niet. 😉

Sometimes I lie vond ik veel-in-één. Boeiend, verwarrend, onthutsend, meeslepend, intrigerend, verslavend. Ik las het bijgevolg in geen tijd uit. Het loopt niet zoals je verwacht. Niet al je vragen worden opgelost. Want de titel hangt de hele tijd tussen jou, Amber en haar verhaal in. Voeg daarbij een vlotte pen, sinistere plottwists, een ingebeeld personage, een figuur uit het verleden die weer opduikt en onverwerkte trauma’s en je hebt een psychologische thriller die qua leeservaring niet moet onderdoen voor Het Meisje op de Trein of The wife between us (waarover ik het eerder al had).

Een boek waarvan het einde klinkt als het begin. Maar dat is maar schijn. Sometimes I lie.

I’ve always delighted in the free fall between sleep and wakefulness. Those precious few semi-conscious seconds before you open your eyes, when you catch yourself believing that your dreams might just be your reality. A moment of intense pleasure or pain, before your senses reboot and inform you who and where and what you are. For now, for just a second longer, I’m enjoying the self-medicated delusion that permits me to imagine that I could be anyone, I could be anywhere, I could be loved. 

 

---

Alice Feeney, Sometimes I Lie, Harper Collins, 2017, 390 blz,

Met dank aan Inge, The Belgian Reviewer, die me nieuwsgierig maakte naar het boek.

De cijfers over leugens vond ik in een bijlage bij Het Laatste Nieuws uit 2016.

---